Chẩm chéo Mộc Châu là một món nước chấm đặc trưng không thể thiếu trong bữa cơm của người dân tộc Thái. Gia vị độc đáo này thường xuất hiện cùng nhiều món ăn của mảnh đất Mộc Châu và trở thành một đặc sản nhất định phải thử khi trải nghiệm nền ẩm thực Tây Bắc.
Chẩm chéo Mộc Châu – Nước chấm độc đáo của người dân tộc Thái
Đối với người dân tộc Thái, Chẩm chéo Mộc Châu là món gia vị độc đáo và không thể thiếu trên mâm cơm trong mỗi bữa ăn. Người Thái cho rằng một bữa ăn đúng chuẩn là phải đầy đủ hương vị từ món ăn đến cả nước chấm. Đặc biệt là nước chấm phải hòa quyện đủ vị chua, cay, mặn, ngọt…thì mới được đánh giá là nước chấm ngon.
Trong tiếng Thái, “Chẩm” mang ý nghĩa là nước chấm. Trong khi đó “Chéo” chính là chỉ những nguyên liệu để làm nên món đặc sản này như muối, bột ngọt, lá tỏi tươi, ớt tươi, lá mùi tàu….Đặc biệt là không thể thiếu hạt mắc khén. Khác với người miền xuôi, Chẩm chéo Mộc Châu không có nhiều loại mà được chia thành hai loại nước chấm rõ rệt chính là Chẩm chéo ướt và Chẩm chéo khô.
Xem thêm: Bê Chao Mộc Châu – Đặc sản ngon khó cưỡng trứ danh vùng cao nguyên
Chẩm chéo Mộc Châu là món gia vị độc đáo và không thể thiếu trên mâm cơm trong mỗi bữa ăn của người Thái
Tên của các Chẩm chéo Mộc Châu tại đây thường đi kèm với các nguyên liệu chính được thêm vào như Chéo pà (Chéo cá), Chéo Tắp Cáy (Chéo gan gà), Chéo Pịa (nước chấm ăn kèm với Nậm Pịa Mộc Châu)…Từ các món chéo cơ bản, càng ngày loại gia vị này càng được người dân nơi đây biến tấu để phù hợp ăn kèm cùng nhiều món ăn. Hương vị của mỗi loại Chẩm chéo cũng khác nhau nên càng tạo thêm sự thích thú cho người thưởng thức.
Không chỉ là một món nước chấm độc đáo, Chẩm chéo Mộc Châu còn là một liều thuốc không tên chẳng hề thua kém gì nhiều loại đặc sản khác như Thịt trâu gác bếp Mộc Châu. Người dân tộc Thái cho biết khi ăn kèm các món ăn từ sống, tái hay nướng chín với Chẩm chéo thì đều không bị đau bụng. Chính nhờ vậy mà họ thường đem món nước chấm này vào mâm cơm của gia đình.
Các món Chẩm chéo được biến tấu với nhiều nguyên liệu mang nhiều hương vị đặc trưng khác nhau
Gia vị này có gì đặc biệt?
Người dân tộc Thái thường sử dụng Chẩm chéo Mộc Châu vào trong các bữa ăn thường ngày và cả để đãi khách. Đối với họ, loại gia vị dân dã này chính là đặc sản núi rừng Tây Bắc ban tặng cho người dân nơi đây. Vì thế không chỉ là một món nước chấm đơn thuần, Chẩm chéo Mộc Châu còn chứa đựng những gì tinh hoa nhất của mảnh đất cao nguyên xinh đẹp này.
Chẩm chéo Mộc Châu thường được chế biến từ nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Trong đó hạt mắc khén thường được giã nhỏ để trộn cùng với muối rang, thêm chút bột ngọt để gia tăng hương vị. Loại nước chấm này cực kỳ phù hợp để ăn kèm với các món luộc, hấp và đặc biệt là khi thưởng thức cùng xôi nếp.
Người dân tộc Thái thường sử dụng Chẩm chéo Mộc Châu vào trong các bữa ăn thường ngày và cả để đãi khách
Bởi vì được làm từ nhiều loại nguyên liệu nên Chẩm chéo cũng mang một hương vị khá đặc trưng. Khi chấm một miếng cùng Chẩm chéo, bạn sẽ dễ dàng cảm nhận được vị thơm của các loại rau sống đã được giã nhỏ, đầu lưỡi tê tê do vị cay của ớt nướng và hương thơm độc đáo của hạt mắc khén. Tất cả nguyên liệu đều được nướng qua than hoa cho đến khi mùi thơm nhức nhối xộc lên mũi.
Ăn thì nghiện mà không ăn thì nhớ lắm cái hương vị lạ miệng, dân dã này. Nếu đã đặt chân đến mảnh đất này thì một gợi ý tuyệt vời cho bạn chính là thưởng thức Chẩm chéo Mộc Châu cùng với món bắp cải cuốn nhót. Chắc chắn ràng sự kết hợp này sẽ mang đến cho bạn một trải nghiệm ẩm thực Tây Bắc vô cùng đáng nhớ.
Một gợi ý tuyệt vời cho bạn chính là thưởng thức Chẩm chéo Mộc Châu cùng với món bắp cải cuốn nhót
Các loại chẩm chéo của người Thái
3.1 Chẩm chéo Mộc Châu ướt ngon nhức nhối
Không chỉ lạ bởi cái tên, cách làm Chẩm chéo Mộc Châu cũng vô cùng cầu kỳ với nhiều nguyên liệu quen thuộc với núi rừng Tây Bắc. Tuy rằng các loại nguyên liệu này không khó kiếm nhưng nếu như bạn không biết công thức để pha trộn với tỉ lệ phù hợp thì sẽ vô tình làm mất đi hương vị đặc trưng của Chẩm chéo.
Chẩm chéo ướt là món nước chấm phổ biến nhất của người dân tộc Thái. Loại gia vị này thường sử dụng đồ tươi để chế biến nên không thể bảo quản được lâu. Chỉ có thể sử dụng trong vòng 3 đến 4 ngày. Vì thế người dân nơi đây thường chỉ làm chẩm chéo ướt với một lượng vừa đủ ăn, không quá nhiều, không quá ít.
Chẩm chéo ướt là món nước chấm phổ biến nhất của người dân tộc Thái ở Mộc Châu
Điểm đặc biệt của Chẩm chéo ướt chính là sau khi chế biến xong phải khoác lên mình được hương thơm của hạt dổi và hạt mắc khén. Nếu thiếu đi một trong hai hương vị này thì Chẩm chéo Mộc Châu ướt xem như thất bại. Bởi thế, thoạt nhìn thì đơn giản, bình dị nhưng sự cầu kỳ khi trộn nguyên liệu làm nên đặc trưng cho loại gia vị độc đáo này.
Qua bàn tay tài hoa của người phụ nữ dân tộc Thái, Chẩm chéo ướt trở thành một món nước chấm độc đáo khiến bất kì ai cũng phải ngất ngây sau khi thưởng thức. Bởi vì Chẩm chéo ướt thường không bảo quản được lâu để đem về được đến nhà nên bạn có thể thưởng thức món đặc sản này tại các nhà hàng ở Mộc Châu hoặc tại nhà của người dân bản địa.
Điểm đặc biệt của Chẩm chéo ướt chính là hương thơm của hạt dổi và hạt mắc khén sau khi được pha chế
3.2 Chẩm chéo khô biến tấu dựa trên công thức cũ
Nếu như chẩm chéo ướt làm ngất ngây du khách bởi hương thơm của hạt dổi và hạt mắc khén thì chẩm chéo khô lại là món đặc sản cực kỳ thích hợp để đem về tặng cho bạn bè, người thân. Chẩm chéo khô được chế biến dựa trên công thức làm món Chẩm chéo ướt nhưng biến tấu một chút nhằm có thể bảo quản lâu hơn.
Bí quyết của chẩm chéo khô chính là sau khi giã nhỏ các nguyên liệu ra, thay vì tiếp tục chế biến để đem ra chấm với món ăn thì người dân tộc Thái lại mang đi sấy khô, để cho ráo nước và bảo quản thật kỹ trong các hộp nhựa. Chính nhờ vậy món nước chấm lại có thể sử dụng lâu hơn, trông giống hệt các loại muối nhưng lại mang hương vị đặc biệt của núi rừng Tây Bắc.
Bí quyết của chẩm chéo khô chính là sấy khô, để cho ráo nước và bảo quản thật kỹ trong các hộp nhựa
Chẩm chéo khô cực kỳ thích hợp để ăn kèm cùng nhiều loại hoa quả có vị chua. Ngũ vị trong này sẽ làm giảm đi độ chua của các loại trái cây, thay vì đó là hương vị thơm ngon đến khó quên. Mỗi khi đặt chân đến Mộc Châu, nhiều người thường không quên mua các loại Chẩm chéo khô mang về biếu người thân hoặc thưởng thức sau khi trở về lại miền xuôi.
Bạn có thể tìm mua Chẩm chéo khô ở các khu chợ tại Mộc Châu hoặc các siêu thị đặc sản. Tại đây có bán nhiều loại đặc sản khác của cao nguyên xinh đẹp mà bạn có cân nhắc lựa chọn thêm. Chẩm chéo khô thường được đóng gói trong các hũ nhỏ, được niêm yết giá cả nên bạn có thể yên tâm nếu như mua sắm tại đây.
Ngũ vị trong Chẩm chéo khô sẽ làm giảm đi độ chua của các loại trái cây và mang đến hương vị khó quên
Chẩm chéo Mộc Châu với hương vị đặc trưng chính là loại gia vị độc đáo luôn xuất hiện trong mâm cơm của người dân tộc Thái. Trải qua biết bao thế hệ, món nước chấm này ngày càng trở nên nổi tiếng và được biến tấu với nhiều công thức và nguyên liệu khác nhau. Tuy nhiên dù là biến tấu như thế nào thì nét dân dã đặc trưng của Chẩm chéo vẫn được giữ trọn vẹn, không hề thay đổi. Nếu có dịp ghé đến Mộc Châu, bạn đừng quên thưởng thức loại gia vị độc đáo này nhé!
