Khám phá không gian làng cổ Bắc bộ tại Cố Viên Lầu Ninh Bình

Giới thiệu tổng quan điểm đến Cố Viên Lầu

Nhắc đến Ninh Bình có lẽ phần lớn mọi người sẽ nhớ đến Tam Cốc Bích Động, Tràng An, Hang Múa vốn đã quá quen thuộc vì thường xuất hiện trong các bộ phim điện ảnh, MV ca nhạc… Ít ai biết được rằng ở miền đất tổ Hoa Lư chúng ta còn có một địa điểm cũng rất độc đáo là Cố Viên Lầu, ngôi làng cổ đặc trưng kiểu Bắc Bộ.

– Địa chỉ: Bên dòng sông Ngô Đồng, xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư.

Cố Viên Lầu nằm ngay kế bên bến thuyền Tam Cốc và bên đường đi đền Thái Vi, trong vùng đệm của Quần thể di sản thế giới Tràng An, Ninh Bình. Khu nhà cổ này có diện tích lên đến khoảng 20.000 m2 và tập hợp nhiều nhà cổ được sưu tầm ở Ninh Bình và đồng bằng Bắc Bộ. Bên trong 22 ngôi nhà này đều có đầy đủ các dụng cụ như tràng kỷ, sập gụ, tủ chè…

Cố Viên Lầu nơi tái hiện lại không gian nhà cổ ở đồng bằng Bắc Bộ

Làng Việt Cổ ở Cố Viên Lầu nằm cạnh bến thuyền Tam Cốc, phía Đông giáp đường vào đền Thái Vi, phía Tây giáp với sông Ngô Đồng, phía Nam giáp bến đò Tam Cốc, phía Bắc giáp với dãy núi cửa Quen. Những ngôi nhà cổ thuộc khu vực này được xây dựng chủ yếu từ thời nhà Nguyễn trở lại nhưng vẫn thể hiện được nét văn hóa, đặc trưng kiến trúc truyền thống độc đáo của người Việt.

Hiện tại giá vé vào cổng Cố Viên Lầu là khoảng 50k/người. Nhưng nếu bạn đến để chụp ảnh theo đoàn thì mức giá sẽ thay đổi tùy theo số lượng người vào. 

Khu vực này nằm ngay vùng đệm của Quần thể di sản thế giới Tràng An

Xem thêm: Động Thiên Hà – Hang động đẹp nhất trong quần thể di sản Tràng An

Hướng dẫn di chuyển đến tham quan

Sau khi tới Ninh Bình du khách có thể di chuyển theo hướng QL1A và ĐT 491C để đến được Cố Viên Lầu. Trong địa bàn tỉnh có các phương tiện giao thông khá thuận lợi như xe buýt, xe taxi hoặc xe máy. Với xe buýt sẽ dành cho những bạn muốn tiết kiệm chi phí và cũng có thời gian để chờ đợi, hiện tại đang có khoảng 10 tuyến được khai thác.

– Tuyến xe buýt 01 chạy Ninh Bình – Nho Quan

– Tuyến xe buýt 03 chạy Ninh Bình – Tam Điệp

– Tuyến xe buýt 19 chạy Xích Thổ – Thành phố Ninh Bình

– Tuyến xe buýt 02 chạy Ninh Bình – Lai Thành

– Tuyến xe buýt 04 chạy TP Ninh Bình – Yên Mô – Lai Thành

– Tuyến xe buýt 09 chạy bến xe Phía Đông – Nho Quan

– Tuyến xe buýt 07 chạy từ thành phố Ninh Bình – Đò Mười

– Tuyến xe buýt Ninh Bình số 05 chạy thành phố Ninh Bình – Rịa – Nho Quan

– Tuyến xe buýt số 08 từ Trạm dừng nghỉ Nam Thành – Phú Long (Nho Quan)

– Tuyến xe buýt NN11 từ Tp Nam Định – Tp Ninh Bình

Sau khi tới trạm bạn có thể thuê xe ôm để tiếp tục đi đến điểm tham quan. Ngoài ra để chủ động nhất chúng ta nên thuê xe gắn máy sẽ tốt hơn, bởi với xe gắn máy bạn có thể thỏa thích thăm thú theo nhu cầu của bản thân mà không lo trễ giờ.

Lịch sử ra đời của Cố Viên Lầu

Cố Viên lầu được phục dựng chính thức từ khoảng năm 1990 ở xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư. Ngày xưa khu vực này là làng cổ mang tên Vụng Chùa tồn tại được hơn 1000 năm dưới thời Đinh – Lê, nhưng bởi chiến tranh tàn phá nên đã bị mai một dần theo thời gian. Giải nghĩa Cố Viên Lầu là một ngôi nhà vườn cổ, chủ nhân làng cũng luôn mong muốn phục dựng lại để giữ gìn được những nét văn hóa đặc sắc của kinh đô Hoa Lư xưa.

Nơi tái hiện hoàn hảo xóm nông thôn Việt Nam xưa. Ảnh: An Bùi

Khám phá khung cảnh làng quê Bắc Bộ xưa ở Cố Viên Lầu

4.1 Nét kiến trúc ấn tượng

Cố Viên Lầu tập hợp hơn 20 ngôi nhà cổ mang kiến trúc Việt Nam đặc trưng từ thế kỷ XVII – XX, sau khi phục dựng vẫn có đình làng, nghênh tân các, nhà dân, đường làng ngõ xóm… Những ngôi nhà cổ này dựng lên san sát nhau và phân thành 2 kiểu chính là khu nhà nghèo và khu nhà giàu. Khu nhà nghèo là nơi tầng lớp cố nông, người phục vụ cho tầng lớp cao hơn sinh sống; còn khu nhà giàu đại diện cho phong cách sống của giới quý tộc như Chánh phó, Chánh tổng, Lý trưởng…

Nhà tranh mái lá bên hàng rào đơn sơ. Ảnh: An Bùi

Đình làng được đặt ngay giữa làng, chủ nhân của làng chia sẻ đây là một ngôi đình nằm ở làng tại Thanh Liêm (Hà Nam) ngày xưa với tuổi đời hơn 150 năm, sau này mới được đưa về Cố Viên Lầu. Đình làng gồm 7 gian có rất nhiều cột và phần mái cong vút.

Con đường quê quen thuộc với hàng chuối hai bên. Ảnh: An Bùi

4.2 Một số công trình ấn tượng trong Cố Viên Lầu

Nhà cổ Lưu Phương:

Được sưu tầm tại xã Lưu Phương, Kim Sơn, Ninh Bình có diện tích khoảng 90m2 theo lối kiến trúc 5 gian 2 chái, lợp ngói vảy cá và nền lát gạch đỏ thủ công có tính nghệ thuật cao. Tính đến hiện tại nhà cổ này đã có tuổi đời trên 100 năm. Đặc biệt nhất là kết cấu nhà làm toàn bộ từ gỗ xoan rừng của Thanh Hoá, họa tiết đều được đục đẽo khéo léo từ bàn tay của những nghệ nhân giàu kinh nghiệm

Hiện ngôi nhà này được sử dụng làm quầy lễ tân phục vụ khách tham quan cũng như làm văn phòng để dễ bề quản lý. Du khách cũng có thể đến đây để nghỉ chân. Nhà cổ Lưu Phương cũng là nơi trưng bày một số tranh ảnh cổ vật, hình ảnh của khu du lịch Cố Viên Lầu.

Cái vật dụng trong nhà được xếp đặt hoàn hảo. Ảnh: An Bùi

Nhà cổ Ý Yên:

Nhà cổ Ý Yên xây dựng từ năm 1883 và được sưu tầm ở huyện Ý Yên, Nam Định. Trong nhà cho trưng bày bộ sưu tập đời Lý thế kỷ 12 – 13 gồm: bát, đĩa, âu, thạp men ngọc, men nâu, men tam thái… Mỗi loại cùng niên đại lại được trưng bày trong một tủ nhưng đủ kiểu dáng khác nhau thể hiện sức sáng tạo của thợ thủ công thời xưa.

Bát đĩa được trưng bày trong tủ kính. Ảnh: An Bùi

Nhà cổ Thọ Xuân

Đây là nơi trưng bày bộ sưu tập chóe rồng thời Gia Long (1802) với hơn 100 chiếc không giống nhau. Nhà cổ Thọ Xuân vốn là nhà của một thầy mo người Thanh Hóa có tuổi đời gần 200 năm. Sau khi mang về thì những người thợ đều không lắp ráp được, phải chờ thầy cúng tự ra tay tháo bùa ở trần nhà mới ghép lại được.

Nhà cổ này có diện tích sử dụng là 111.7m2 và làm theo kiến trúc “hiên tiền cổ ngỗng xà đùi bảy bóng”. Vật liệu xây dựng được sử dụng là gỗ xoan Thanh Hoá với phần mái đặc biệt cũng được dựng bằng ngói vảy cá nhưng 4 góc mái được làm những tàu đao cong vút bay bổng tạo nên một nét mềm mại khác biệt.

Nơi tiếp khách đến tham quan Cố Viên Lầu. Ảnh: An Bùi

Nhà cổ Khánh Hòa

Ngôi nhà cổ duy nhất vẫn còn giữ được nguyên cấu trúc của nhà Đại khoa, có trên 100 năm tuổi. Bên trong nhà được làm từ gỗ và đá này còn trưng bày hoành phi câu đối, tủ chè, sập gụ và bộ sưu tập đồ sứ có từ thế kỷ 18-19.

Làng cổ nông thôn

Ở làng Việt cổ – Cố Viên Lầu có hẳn một góc để giới thiệu về nét đặc trưng của làng cổ nông thôn Việt Nam xưa. Đặc biệt là ngôi nhà đất được phục chế nguyên bản từ ngôi nhà cổ với kiến trúc nhà của tầng lớp bần nông Việt Nam đầu thế kỷ 19. Khu nhà đất gồm 3 gian chính và 2 gian buồng, mái lá, nền đất sét, vật liệu chủ yếu là đất, rơm rạ, kết hợp với tre, luồng. Trong sân có đụn rơm cao, một chiếc chum đựng nước, một chiếc nơm đặt cá, chiếc cối đá và hàng rào tre thưa thớt, vườn rau, các dụng cụ gia đình… bao quanh.

Làng Việt cổ Cố Viên Lầu. Ảnh: An Bùi

Đình cổ Thanh Liêm

Đình cổ này được sưu tập tại huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam và được đặt ngay trung tâm của làng Việt cổ Cố Viên Lầu với diện tích hơn 100m2. Trên những thớ gỗ được đục, chạm những đường nét hoa văn sống động mà chủ yếu là những bức tranh bốn mùa đầy ý nghĩa. Đây cũng là nơi giao lưu của du khách đến Cố Viên Lầu.

Đình làng  Thanh Liêm được chuyển về từ Hà Nam – dấu ấn quen thuộc của mỗi người dân Việt

Hình ảnh check-in mang đậm màu sắc cổ xưa cùng Việt phục. Ảnh: @anhtuan3987

Nhiều bạn trẻ thích tìm đến đây dịp cuối tuần để chụp ảnh check-in. Ảnh: @anhtuan3987

Có thể Cố Viên Lầu là hình ảnh thu nhỏ của nhiều làng quê đồng bằng Bắc Bộ, của những nét dân gian truyền thống. Chính nét đẹp tĩnh lặng, dịu dàng có chút trầm buồn nơi đây đã mang đến những xúc cảm lãng mạn cho du khách. Nếu bạn là người yêu mến văn hóa kiến trúc của đồng bằng Bắc Bộ hoặc đơn giản đã từng xem MV “Anh ơi ở lại” của Chi Pu, chắc hẳn bạn sẽ thấy ngôi làng này thân quen lắm.